ѓаволот и демони

Стариот завет

Низ својата историја, старите Евреи биле под влијание на инфилтрираните пагански мисловни форми и пракси од народите на Египет, Ханаан, Вавилон, Асирија и Персија. Египјаните поШтоваа животни, и нивните главни божества имаа човечко тело со глава на животно или птица, на пр. Хорус беШе претставен во човечки лик со глава на сокол, Ханаанците го обожаваа богот на плодноста Ваал, и му поставуваа идоли; Вавилонците го поШтоваа Мардук, и имаа многу помали божества и Ѓаволи; Асирците го имаа својот народен бог АШур, во спој со верувањето дека секој објект и природен настан бил поттикнат од дух било да е добар или лоШ; Персијците го обожавале Ахура Мазда, нивното врвно божество.

Во пророШтвото на Исаија Господ Бог го искажува Својот авторитет како едно и единствено врвно битие:

Исаија 45:5 "Јас сум Господ и нема друг; нема Бог освен Мене".

ПророШтвото на Исаија се однесува на Кир царот на персиската империја, каде Што државна религија била Зороастранизмот. Зороастра, пагански пророк учел дека во почеток на стварањето, имало два бога, Ахур Мазда бог на светлината и Ангра Менју бог на злото. Едниот носеШе добро; тој е поврзан со правда, вистина и живот. Другиот носел зло, и попратни појави на неправда, униШтување и смрт. Претпоставката дека постојат два бога, во опозиција, има своја паралела во наШироко распространетите верувања кај многу луЃе кои го гледаат Господ Бог како конечниот на сето она Што е добро и Ѓаволот како претставник на злото. Било како, идејата дека постои бог на злото (сличен на суШтествен Ѓавол) се отфрла од пророкот Исаија во директни зборови:

Исаија 45:7 "Јас ја создавам светлината и ја правам темнината, правам мир и причинувам неволји (ра); Јас, Господ, го врШам сето тоа."



Сатана

Во Стариот завет, нема спомнување на Ѓавол и никакво учење за демони, какво Што има во Евангелијата. Наместо тоа го имаме зборот Сатана кој е 16 пати преведен како таков, 12 пати како противник, еднаШ како отпор и еднаШ истрајување; и има тек 6 алузии на Ѓаволи. Во еврејскиот текст, името сатана се појавува со предлогот ле (како, до, или за сатана или противник), едноставно како сатана, или со определниот член ха (сатаната, противникот), во чиј случај преведувачите му даваат големо С. Во еврејскиот јазик нема неопределени членови: да се даде неопределено значење, определниот член едноставно се испуШта. Види ги следниве примери: 4Мој. 22:22 "и застана Ангел Господов на патот, за да му попречи (лесатан). (Валаам) јаваШе..." Божји ангел, тука е наречен сатана, Што едноставно значи попречи. 3Цар. 5:4 "Господ мојот Бог ми (Соломон) даде спокојство... нема противник (лесатан) и нема веЌе стапици." Воинствените народи кои се спротиставуваа на Израел се тука опиШани како сатана. 1Лето. 21:1 "Се крена сатаната (сатан) против Израилот и го поттикна Давида да ги преброи Израилците." Очигледно преведувачите го употребиле името сатана наместо противник, бидејЌи сметале оти овој настан бил начнат од пакосниот дух во кој верувале. Иако, можело да биде ангел кој дејствувал во Господово име, поШто читаме во 2Цар 24:1 "Гневот Господов пак се разгори против Израилците и го поттикнаа меЃу нив Давида да рече: Оди, преброј го Израилот и Јуда." Јов 1:6 "Еден ден дојдоа синовите Божји (бени хаелохиѕм) за да застанат пред Господа; меЃу нив дојде и сатаната (хасатан)." Тука синовите Божји очигледно се ангели, како Што е потврдено во Јов 38:7 "кога ликуваа утринските ѕвезди, и кога сите Божји синови (кол бени елохиѕм) извикуваа од радост". Сатаната од Јов со определниот член, се чини дека е некој посебен противник. Тој е Божјиот главен гласник, кој изврШува Негова наредба, потполно под Негова контрола, и кој всуШност се наоЃал пред лицето Господово: "И си отиде сатаната (хасатан) од лицето Господово" (1:12). Овој опозицијски ангел веројатно бил Гавриил: "кој стои пред Бога" (Лука 1:19). Како и да е, Сатаната тука не е зол паднат ангел, туку божествен гласник Божји, со даден авторитет и моЌ да го испита интегритетот на Јов, нанесувајЌи му непогоди: "Ете, тој е во твоја рака... Си отиде сатаната (хасатан) од лицето Господово и го порази Јова со лута рана" (2:6,7). Заклучокот на сета работа е: "Зар доброто го примаме од Бога, а злото да не го поднесуваме?" (2:10); "ТогаШ дојдоа при него сите негови браЌа... утеШувајЌи го за сето зло, Што Господ го беШе допуШтил врз него" (42:11). Во Книгата Судии се наоЃа паралелна ситуација: Судии 9:23 "И испрати Бог лоШ дух (руах ра ах) меЃу Авимелеха и жителите на Сихем, и почнаа жителите сихемски да не му се покоруваат на Авимелеха." Тука евидентно лоШиот дух е ангел Господов, и во овој случај, нанесува зло врз Сихемците како казна за грев. Псалм 108:20,29 "Таква нека биде отплатата од Господа на оние Што ме мразат (сатанаи) и на оние Што лоШо зборуваат против дуШата моја... Нека се облечат во бесчестие противниците (сатанаи) мои и како со облека да се покријат со својот срам". Сатаните во овој контекст се само човечките противници на Давид. Захарија 3:1-5 "Потоа ми го покажа тој Исуса, Големиот архиереј, Кој стоеШе пред ангелот Господен, и сатаната (вехасатан), кој стоеШе од Неговата десна страна, за да Му се противставува (леситно, го сатанизира, го обвинува). И му рече Господ на сатаната (хасатан): Господ да те укори (сатано (хасатан)), Господ да ти забрани, Оној Кој го избра Ерусалим. Зар не е Он гламја истргната од оган? А Исус беШе облечен во извалкана облека и стоеШе пред ангелот, кој им одговораШе и на оние Што стоеја пред него, и им рече: Соблечете ја од него извалканата облека...  Потоа рече: Ставете Му на главата чист кидар...  и го облекоа во торжествена облека." Во оваа визија, сатаната му се спротиставува на Исусовата одредба, која беШе, да се изгради Храмот. Ездра и Неемија пиШувајЌи за истиот историјски период коментираат: Ездра 4:1-5 "Непријателите Јудини и Венијаминови слуШнаа дека вратените од пленство градат храм... и дојдоа... Им одговорија Зоровавел (и) Исус...: Не бива да градите заедно со нас дом на наШиот Бог... ТогаШ (тие) ... поткупуваа советници против нив". Неемија 4:1 "Кога чу Санавалат, дека ги ѕидаме ѕидовите, се налути и додеваШе многу и се подигруваШе со Јудејците". Према тоа се чини дека сатаната, во овој контекст, стои за Санавалат, главниот непријател на Израел, помогнуван и поттикнуван од неговите миленици. Обвинувањето против Исус не е одредено, но бидејЌи првосвеШтеник, тој беШе одговорен за гревовите на народот, кој, во избегниШтво се женел со туЃинки. Господ го укорува сатаната (Санавалат), го спасува Исуса како "гламја истргната од оган", ја соблекува неговата извалкана облека и го облекува во церемонијална облека на праведност; со тоа обновувајЌи го следбениШтвото на одметнатиот израелски народ. За обновата се говори со овие зборови: Захарија 8:3 "Ке се обрнам кон Сион и Ќе живеам во Ерусалим, и Ерусалим Ќе се вика град на вистината..." ЈеШуа е еврејското име за Исус, кое значи Спасител, а Ерусалем Ќе биде "град на вистината" во потполност, кога Исус ке се врати да царува. Тој ке го спаси Божјиот избран народ Евреите и оние Христијани кои навистина верувале и се крстени во Неговото Спасително Име. ѓаволи Во Стариот завет, еврејскиот збор саир (множина сеирим) едноставно значи коза, и 52 пати е преведен коза или јаре; 2 пати Ѓаволи и 2 пати сатири. Сатир е митски створ, получовек и полукоза. Подоцна, постана грчкиот бог Пан, едно од Шумските грчки и римски божества, кој беШе толку зол во појава, Што кога ке сретнеШе луЃе, ги ставаШе во паника; во продолжение постана средновековниот ѓавол, со рогови, копита и вилуШкаста опаШка. Соодветните писанија се: 3Мој. 17:7 И да не принесуваат залудо жртви свои на идоли (ласеирим - на кози), во кои самите блудствуваат следејЌи ги. Тоа беа идоли Што укажуваа на место на домување за духови или демони, каде Што идолопоклоничните Израелци обожаваа и нудеа човечки жртви, за кои беа осудени од Бога. 2Лето 11:15 И си поставија жреци во идолските светилиШта на ридовите, за идолите (ве-ласеирим-и за козите) и за телињата Што тој (Ровоам) ги направи. Израелците поставува идоли на телиња и кози. ПоШтовањето коза во Египет, придружено со ритуали за плодност, беШе пракса на која Израелците се оддадоа. Исаија 13:21 Но во него ке живеат ѕверови... и бесови (сатири) (ве-сеирим -и кози) Ќе потскокнуваат и Ќе играат. НемаШе ниШто подосадно во пустината од диви кози кои потскокнуваат. Исаија 34:14 Ѕверови пустински... козли (ве-саир - и коза) Ќе се повикуваат еден на друг; таму (пискавиот буф (лиѕлиѕт)) Ќе се одмара.... Како особа која патува и која ноЌе спиела во пустината на Синај, можам да кажаам дека повикот на козата мажјак и писокот на буфот звучат езиво. Но чудните крици, кои суеверните Израелци ги препиШуваа на демонот (саир) и демоницата (лиѕлиѕт) беа всуШност, само крици на диви суШтества. Друг збор преведен Ѓаволи е еврејскиот збор Шед (множина Шедим). Према еврејската Сонцино Верзија, тоа е позајмен асирски збор Шеду, означува дух, демон или полубог кој наводно битисува во големите крилести бикови на влезот од храмовите или палатите: 5Мој.32:17,21 им принесуваа жртва на бесовите (ласхедим -на Ѓаволи), а не на Бога; на боговите, Што не ги познаваа, на боговите нови и непознати, кои татковците нивни не ги виделе... тие Ме раздразнија со она Што не е бог (бело-ел -со не бог) туку со своите идоли Ме наскрбија. Писателот наведува дека бесовите/Ѓаволи и идолите/демони се заблуда, во стварност небожества. Тие створови не постојат! Псалм 106:36,37 им служеа на нивните идоли, а тоа беШе соблазна за нив, и ги жртвуваа синовите свои и Ќерките свои на бесовите (ласхедим). Како Што се вели пред тоа во Псалмот (стих 28), тие се придружија на месниот бог Ваал Фегор, и јадеа жртви принесувани на безживотни идоли. Коментар на Псалмистот е дека всуШност таквото поШтовање Ѓаволи беШе измислица на нивните фантазии. Конечно, некои познавачи мислат дека именката Шед е од истиот корен како и Шад, кој е еврејски збор за града. Египетската божица Изис беШе многуграден идол, така, она Што можеби било обожавано од Израелците, било идол поставен за таа божица. Во новозаветни времиња, божицата Дијана, која беШе поШтована од Грците беШе обликувана во сребрена фигура, со многу гради, симболизирајЌи плодност. Новиот завет Персиската и грчка религиозна мисла навлезе во Јудизмот, и писателите на Евангелието ги запиШуваа своите зборови на еврејското и современо размислување. И тие пиШуваа во жива сликовитост, слично на јазикот најден во апокрифните писанија, неприфатени во Христијанскиот Канон, но чија литература наШироко се распространи во друШтвото. Слично апостол Павле кога дебатираШе со атинските филозофи цитира еден од нивните стоички поети, Аратус или Клеантес, кога ја полагаШе својата расправа за Божјото Татковство, во делата Апостолски: Дела 17:28 оти ние преку Него живееме, и се движиме, и постоиме, како Што рекле и некои од ваШите стихотворци: Негов сме род. Сатана Во грчкиот говор, на личните имиња често им се дава член, но се преведуваат без него, како Што ги наоЃаме во родословијата, Матеј поглавје 1 Авраам го роди Исака (тон Исаак), Исак го роди Јакова (тон Иацоб), а Јаков го роди Јуда (тон Иоудан), итн. што се однесува до определниот член -хо е номинатив, тон акузатив, тоу генитив и то е датив. Во грчкиот нема неопределени членови. Затоа, кога на пр. еден збор како логос стои насамо обично значи еден збор. Но може просто да значи збор. Точниот превод скоро секогаШ е јасен од смислата. Личното име Сатана (сатанас) се појавува 35 пати и му се дава големо С како и во Стариот завет, кога преведувачите мислеле дека означува зла натприродна Сатана, независно од тоа дали има определен член или не. Погледни ги наредниве примери во Евангелијата, Посланијата и книгата Откровение: Матеј 16:23 Но Он (Исус) се заврте и му рече на Петра: Бегај од Мене, сатано (сатана)! Ти си ми соблазан. Тука сатаната е човек. Марко 1:13 И беШе таму, во пустињата, четириесет дни искуШуван (пеиразоменос -од глаголот пеиразо, да се обиде, да се проба, во добра или лоШа смисла) од сатаната (тоу сатана); беШе со ѕверови и ангелите Му служеја. Битно е да се сфати дека искуШението само по себе не е грев, подлегнувањето на него, е грев. Исус беШе напаствуван на сите начини од искуШението, тука прикажано како сатана. Лука 10:18 Го видов сатаната (тон сатанан) дека падна од небото како молња! Се тврди дека Ѓаволот бил исфрлен од небото пред времето на Адам и Ева, и се преправил во змија, искуШувајЌи ја Ева на грев; тука во времето на Господ Исус, се вели дека сатаната паЃа од небо, и во сликовитиот јазик на Книгата Откровение, се тврди дека ке биде фрлен на земјата тек пред Исусовото враЌање. МеЃутоа, овој стих едноставно значи дека гревот е ниско паднат со 70-те ученици кои тргнаа да го проповедаат Евангелието. Пасусот е јасно фигуративен, бидејЌи во стих 15, се вели дека градот Капернаум кој беШе возвиШен до небо, е паднат в пекол (хадес, од а негатив, и еидо види, т.е. невидената состојба, гроб). Лука 13:16 А оваа Ќерка Авраамова, Што ја врзал сатаната (хо сатанас) еве веЌе осумнаесет години, не требаШе ли да се ослободи од тие врски во саботен ден? ПрилагодувајЌи го тековниот јазик, Исус вели, дека оваа жена беШе погодена од болест, додека Тој не ја оздраве. Јован 13:27 И тогаШ, по залакот, сатаната (хо сатанас) влезе во него.  штом Јуда одлучи да го предаде на Исус, се вели дека Сатаната влегол во него, како Што се вели во Марко 5:12, дека нечистите духови влегуваат во свињите; Што беШе начин да се објасни изворот на греШните дејанија, чиј образец на размислување беШе прифатен од Евреите, додека беа заробени во Вавилон. Дела 5:3 Но Петар рече: Ананија, зоШто го исполни сатаната срцето твое да Го излажеШ Светиот Дух и да утаиШ дел од земените пари за нивата? Забележи го стих 4: ЗоШто вложи во срцето свое таква работа? Ананија дозволи алчноста, она Што е противно на Бога, да му го исполни срцето. 1Кор.5:5 да го предадете на сатаната (то сатана), за мачење на неговото тело, та духот негов да биде спасен во денот на наШиот Господ Исус Христос. Сатаната тука, не е натприроден Ѓавол, бидејЌи теШко дека Павле би предал на таков створ, греШник за спасување; во црковната теологија таквата особа, побрзо, се предава на Сатаната под казна! Очигледно човекот бил погоден од болест, да се доведе до покајание, и се врати кон Бога. Ова се чини се согласува со белеШките од 1Царства: 1Цар. 16:14 А од Саула отстапи Духот (руах) Господов, и зол дух (руах ра ах) од Господа го мачеШе.  Се чини, дека Саул беШе погоден со некаков вид на лудило, како казна за неговата побуна против Бога. 2Кор. 11:14 И не е за чудење; бидејЌи самиот сатана (хо сатанас) се преобразува во ангел во светлина. Павле ги обвини јудејските белаџии дека се преправале за Христови апостоли, и ја употреби еврејската апокрифска приказна, дека сатаната, наводниот зол дух, некогаШ се преправил за Божји ангел, за да ја изврШи својата мисла. 2Кор. 12:7 во телото ми се даде трн, ангел сатанин (сатана), да ме боцка по лицето, та да не се превознесувам. Не се спомнува тука признатиот пакосен Ѓавол на дело, бидејЌи тој би бил пратен да го униШти на Павле повеЌе него да му ја спрегнува гордоста; ова зло е слично на Јововата непогода, со намера Павле да се зближи со Бога. 1Тим. 1:20 МеЃу нив се Именеј и Александар, Што ги предадов на сатаната (то сатана), за да се научат да не хулат. Ако ова бил признатиот Ѓавол, би ги направил да хулат уШте повеЌе! Не, изгледа дека се исфрлени во светот, истерани од дружење, како би се вратиле во верата. Откр. 20:2 Го фати змевот (тон драконта), древната змија (хо опхис), која Што е Ѓаволот (Диаболос) и сатаната (хо Сатанас) - и го врза за илјада години. Книгата Откровение, пиШувана 96 н.е., е симболична книга, и говори за работи кои Ќе се случат во иднина. Змејот е персонификација на паганскиот Рим, кој се спротиставуваШе на учењето на Евангелието, поврзан тука со змијата (Што ја излажа Ева, така внесувајЌи го гревот во светот), Ѓаволот (клеветникот) и сатаната (противникот). Гревот, тука опиШан како антихристијанска организација, треба да биде врзан за илјада години, низ миленијумското Христово владеење. Тука треба да се забележи дека има добри и лоШи сатани, но терминот Ѓавол е секогаШ употребуван во лоШа смисла. ѓаволот Во грчката мисла, неШтата како поквареност и зло се персонифицирани и истата сликовитост се наоЃа во Новиот завет. Зборот за покварен или лоШ е понерос. Забележи го следново: Матеј 5:37 Но зборот ваШ да биде: да, да, - не, не, а се Што е повеЌе од тоа, од лукавиот (тоу понероу - буквално, покварениот) е.  Матеј 6:13 и не не воведи во искуШение, но избави не од лукавиот (тоу понероу). Или зло, како Што ставиле некои преведувачи, но тоа не го прави злото личност. Матеј 13:19 при секого, Што го слуШа словото за царството... доаЃа лукавиот и го граби посеаното во срцето негово. Текстот пиШува, хо понерос, и да се заврШи граматичката смисла, е употребено лукавиот, за кој преведувачите верувале дека е суШтествен натприроден Ѓавол. МоЌта на Злото е толку голема Што и се дало персоналитет, како, на пр. Мудроста, Што е сила на добрина, и се дава персоналитет во Стариот завет т.е. е Таа. Во врска со персонификацијата, во традиционалната теологија, за зборот логос се вели дека е особата Исус Христос, за кого се вели, пред-постоел со Отецот пред почетокот на светот: Јован 1:1-4 Во почетокот беШе Словото (хо логос) и Словото (хо логос) беШе во Бога, и Бог беШе Словото (хо логос)... Се стана преку Него (аутоу) и без Него (аутоу) ниШто не стана, Што стана. Се вели дека Него е личност. МеЃутоа, логос е именка од маШки род и и се алудира со заменката од маШки род аутос. Но тоа е само граматичкиот род. Словото како концепт (не како личност) било во Бога во почетокот, за кое апостолот Јован продожува: Јован 1:14 И Словото (хо логос) стана тело и се всели во нас, полно со благодат и вистина; и ние ја видовме Неговата слава, слава како на Единороден од Отецот.  Исто е и со Ѓаволот. Кога се опиШува моЌта на гревот, Библијата употребува живописен јазик: Матеј 25:41 Одете од Мене, проклети, во вечен оган (то пур то аионион), приготвен за Ѓаволот (то диаболо) и неговите ангели (тоис ангелоис). Овој графички опис и персонифицираното зло, е во согласност со тогаШното јавно мислење, овозможувајЌи им на слуШателите да сфатат работи кои теШко ги разбираа. Истиот вид опис се наоЃа во Посланието на Јуда: Јуда 6 ангелите, пак, Што не се покоруваа на своето началство... ги стави во вечни (аидиос - од аеи, секогаШ) окови, во мрак за суд на великиот ден.  За оваа епизода се алудира во Книгата на Енох, дел од апокрифната еврејска литература. Јуда им вели на своите слуШатели, ако во митската приказна за бунтовните ангели, народот не го избегнал судот Божји, ниту неговите слуШатели нема да го избегнат, ако не го поправат својот начин на живеење. Зборот Ѓавол (диаболос) е преведен 35 пати така, и три пати клеветник. Диаболос (множина диаболои) е составен од два збора: диа, низ; балло, фрли, означувајЌи усмен напад, некој кој клевети или обвинува. Главно се појавува со определниот член, но има неколку места без него. Забележи ги наредниве примери: Лука 4:2 Четириесет дена Го искуШаваШе Ѓаволот (тоу диаболоу). Буквално клеветникот. Јован 6:70 Исус им одговори: Не дванаестмина ли ве избрав Јас? Но еден од вас е Ѓавол (диаболос). Се однесува за човекот, Јуда Искариотски. Јован 8:44 ВаШиот татко е Ѓаволот (тоу диаболоу); и вие сакате да ги исполнувате желбите на својот татко; тој е човекоубиец од почетокот (ап арцхес) и не стои во вистината, заШто во него нема вистина. Кога зборува лага, говори од себе, заШто е лажец и татко на лагата. Ова се однесува на змијата во 1Мој., која ја искуШа Ева на грев, и ја кажа првата лага: Не, вие нема да умрете! (1Мој. 3:4). Змијата, меЃутоа, не беШе Ѓавол, туку постана Ѓавол, бидејЌи змијата беШе инструментот за доведување на гревот во светот. Ако, тоа бил натприродниот Ѓавол преправен во змија Што ја искуШал Ева, тогаШ Ѓаволот требало да се казни, а не змијата! 1Тим. 3:11 Исто така и нивните жени треба да бидат чесни, да не се клеветнички (диаболоус), туку трезвени и верни во се. Тука жените трачарки се класирани за клеветнички. 2Тим 3:3 Непомирливи, клеветници (диаболои), невоздржливи, нескротливи, недоборљупци. Контекстот е одметнување од верата во последните дни, за кога се прорекува дека луЃето ке станат Ѓаволи, и Ќе ги клеветат другите. 1Петар 5:8 Бидете трезвени, бидете будни, заШто ваШиот противник, Ѓаволот (диаболос), обиколува како лав Што рика и бара некого да проголта. Ова е Шифрирана порака за римските власти кои, напати, ги прогонуваа Христијаните со лавовска суровост. Јуда 9 А Архангел Михаил, кога се препираШе со Ѓаволот (то диаболо) за Мојсеевото тело, не се осмели да изрече хулна пресуда, туку рече: Господ да ти забрани! Јуда цитира од апокрифната приказна, Преземањето на Мојсеј. Поентата му е: ако во оваа еврејска фикција ангелот морал да внимава Што му зборува на Ѓаволот, колку тек повеЌе верниците во стварност треба да внимаваат на своите зборови! ИскуШението на Исус ИскуШението на Исус ги има и двајцата Ѓаволот и сатаната во текстот, но од каде ли доаЃа искуШението? Библијата вели: Јаков 1:13,14 Ниеден, кога е во искуШение, да не вели: Бог ме искуШава, бидејЌи Бог со зло не се искуШува, и Он никого не искуШува, но секого го искуШува неговата похот (епитхумиас - јака желба од било кој вид), која го влече и мами. Исус се разбира, не негувал лоШи или зли мисли; по тоа бил потполно различен од греШното човеШтво; сепак, Тој бил мамен но за благодарение, никогаШ не згреШил. Писмото го поддржува гледиШтето, дека Тој имал наШа човечка природа, и дека бил склон на истите искуШенија на човеШтвото. Писателот на Посланието до Евреите изјавува: Евреи 2:17,18 затоа должен беШе во се да личи на браЌата, па да биде милостив и верен првосвеШтеник... ЗаШто во она, Што Сам претрпе, откако беШе искуШан, во тоа Ќе може и на искуШуваните да им помогне. Соодветните писанија се: Матеј 4:1 ТогаШ Духот Го однесе Исуса во пустиња за да биде искуШуван од Ѓаволот (тоу диаболоу). ИскуШението е живописна сликаречивост, примеса на буквален факт и фигуративна сликовитост, опиШувајЌи ја големата дуШевна борба на Христос, во неплодната јудејска пустина. Матеј 4:3 А кога се приближи до Него, искуШувачот (хо пеиразон -персонифицирано искуШение) Му рече: Ако си Син Божји, кажи овие камења да станат лебови. По 40 дневен пост во пустината, помислата да ги претвори камењата во леб му падна на Исуса на памет, да ја задоволи и олесни Својата страШна глад. Матеј 4:5,6 ТогаШ Ѓаволот (хо диаболос) Го одведе во Светиот град... и Му рече: Ако си син Божји, скокни долу... Јасно, дека Злиот во телесна форма, не можел да го одведе Исус до храмот во Ерусалим, и биде виден од сиот народ. Не, помислата го напаствуваШе, да скокне долу, бидејЌи засигурно за Него, Синот Божји, нема да се допуШти да загине во дворот долу? Тоа беШе едно привидно искуство. Матеј 4:8,9 Го одведе Ѓаволот (хо диаболос) потоа на многу висока планина, и Му ги покажа сите царства на светот и нивната слава и Му рече: Сето ова Ќе Ти го дадам, ако паднеШ и ми се поклониШ. Се искачив на Планината на ИскуШението западно од Ерихон, и има една страШна провалија врз која е изграден грчки манастир, но дури и од оваа вртоглава висина Исус не би можел буквално да ги виде сите царства на светот. Во секој случај тие Му припаЃаат на Бога (не на вообичаениот Ѓавол), но желбата вирееШе во Него, да си го земе Своето Царување, тука и тогаШ, без претходно да умре на крстот. Матеј 4:10 Но Исус му рече: Бегај од Мене, сатано (сатана), заШто е напиШано: На Господа, твојот Бог, да Му се поклонуваШ и само Нему да Му служиШ! ѓаволот е тука поистоветен со сатана. Апостол Јован во своето Прво Послание вели: 1Јован 2:16 ЗаШто, се Што е во светот -похотта на телото, желбата на очите и гордоста на животот, не е од Отецот, туку од овој свет. Така, може да се каже за трите Христови искуШенија, дека претставуваа: желбата на телото - да се претворат кам ењата во леб; гордоста на животот - да Се фрли долу и Го принуди Својот Татко да Го фати; желбата на очите - да Си ги земе, тука и тогаШ, царствата на светот и нивната слава. Се разбира, искуШението може да биде чисто од внатре, но може да биде и поттикнато од друго лице или предмет, од некој кого сме сретнале, или од сомнителна ТВ програма. Сите ние сме искуШувани и провоцирани така; макар Што, ние кои сме греШеле на преку илјада пати, не можеме во стварност да ја сфатиме страШната борба која ја водеШе безгреШниот Божји Син и од која излезе победник. Една од потеШкотиите за препиШувањето на искуШението Исусово на Неговите внатреШни мисли е последниот стих од настанот ИскуШение кој кажува: Матеј 4:11 ТогаШ Ѓаволот (хо диаболос) Го остави и ете дојдоа ангели и Му служеа (диеконоун, од диаконо, да служи). Од овој стих може да се расправа дека имало стварен Ѓавол кој доШол да Го искуШува, и стварни ангели кои Му доШле напомоШ. Д-р Јохн Тхомас, основач на религиозната група Христоделфијанци, во неговата петтоволумна книга Еурека, го вели ова за искуШението на Христос, Том 3 стр. 65: И ако Божественоста стана сатана за Израел, и за Јов, не може да се одрече дека ангел можеби го имал истиот став во случајот со Исус Христос. Тој очигледно во тоа време верувал, дека Христовото искуШение не било внатреШно, туку повеЌе надвореШно од ангел Господов. Сепак, вклучувајЌи го целосното учење на Писмото, изгледа дека можеме да се вратиме на идејата дека испитувањето на Исус беШе од Неговите лични поттици: Евреи 2:14 А бидејЌи децата се учесници во телото и крвта, тоа и Он зеде еднакво учество во тоа, та преку смртта да го победи оној, Што ја има власта над смртта, односно Ѓаволот.  За Што на друго место во Писмото се вели дека ја има власта над смртта? Апостолите Павле и Јаков пиШуваат: Римјани 6:23 Оти, платата Што ја дава гревот, е смрт. Јаков 1:15 Потоа похотта, откако Ќе се зачне, раЃа грев, а гревот, изврШен, раЃа смрт. Исус со Својата смрт, не можел да униШти стварен натприроден Ѓавол, туку со неа Го победил гревот, кој е персонифициран како Ѓавол, и ја победил самата смрт за сите оние кои веруваат. Демони, нечисти и зли духови Во Стариот завет, имаме референца за Веелзевул (Баалзебуб) кое значи Началник на мувите, подбивно искривување на Бал-зебул, Бал принц, ханаански бог посебно обожаван во Акарон 4Цар. 1:6 вака вели Господ: зар во Израилот нема Бог, та испраЌаШ да го праШаШ Веелзевула акаронското божество? Блатењето со овој човекостворен бог, доведе до смртта на Охозиј, како Што продолжува стихот, туку Ќе умреШ. Грчкиот еквивалент е Веелзевул, употребен во Евангелијата и се однесува на демонска опседнатост (бесови): Матеј 12:24 А фарисеите, Штом го чуја тоа, рекоа: Он не ги истерува бесовите (та даимониа) по друг начин освен преку Велзевула, началникот на Ѓаволите (тон даимонион). Веелзевул е еквивалент на народниот христијански натчовечен Ѓавол. Додека името сатана значи противник а терминот диаболос значи клеветник, даимонион е неопределен збор. ѓаволи, поисправно бесови (даимонион е неточно преведуван со Ѓавол во А.В. и е преведуван бес во денеШните верзии на Новиот завет) се спомнати 66 пати во Евангелијата, 4 пати во 1Коринтјани, еднаШ во Тимотеј и Јаков и 3 пати во Книгата Откровение. Бесовите се поистеветени со нечисти духови (пнеумата акатхарта -од пнеума, дух; акатхартос, нечист) и лоШи духови (пнеумата понера -од пнеума, дух; понерос, лоШ). На овие духови е обраЌано 28 пати во Евангелијата, 8 пати во Делата Апостолски и 3 пати во Книгата Откровение. Во врска со бесовите потеШкотија се чини е пореметениот човек по име Легион: Марко 5:2, 6-9, 11-15 И кога излезе Он од коработ, веднаШ Го сретна еден човек од гробиШтата со нечист дух (пнеумати акатхарто). ... штом Го виде Исуса оддалеку, притрча и Му се поклони. Па, како извика со висок глас, рече: што имаШ, Ти, со мене, Исусе, Сине на СевиШниот Бог? Те заколнувам во Бога не мачи ме! ЗаШто му беШе рекол: Дух нечисти (то пнеума то акатхартон), излези од човекот! И го праШа: Како те викаат? А тој одговори и рече: Легион (легион -римскиот легион беШе борбена единица од 6000 борци) ми е името, оти сме многу. ... А таму, по ридот, пасеШе голем број свињи. И сите бесови (хои даимонес) Го молеа и велеа: Прати не во свињине, да влеземе во нив. И Исус веднаШ им дозволи. Па, како излегоа, нечистите духови (та пнеумата та акатхарта) -влегоа во свињите; и се гргнаа свињите по стрмнината во морето... А оние, Што ги пасеа свињите, побегнаа и известија во градот и во околијата. ...И дојдоа при Исуса, и го видоа бесниот (тон даимонизоменон) како седи облечен, и со здрав ум, во кого имаШе легион (тон легиона), и се уплаШија. Прескокнувањето од еден нечист дух, до многу бесови, и пак назад во еден бес, ја означува збунетоста кај човекот, и промените во заменките од ме во сме покажува дека тој верувал оти бил опседнат и мачен од мноШтво на 6000 демони! Присутните мислеле, дека зборуваат бесовите, и Господ Исус не ги разубедува, ниту изнесува дека состојбата на човекот е привид на нивната имагинација, туку, им покажува дека Неговата моЌ, е поголема од случајот на погодениот пореметен човек. Може да се расправа дека неШто излегло од опседнатиот со нечист дух. Во библиски јазик неШто и излегло, на ист начин, како Што треската беШе отстранета и ја остави бабата на Петар (Лука 4:39); или како Што се изгуби лепрата од лепрозниот (Марко 1:42). Во овие случаји, во стварност ниШто буквално не заминувало; изразите значат дека односното лице е излечено. Исус го користел колоквијалниот говор од тоа време. Конечно, гргнувањето на свињите, и нивното давење во морето, беШе знак за Легион дека лекувањето беШе направено, и оти натака може да верува во Исусовата моЌ за спасение. Евангелијата Големиот број спомнувања на бесови и зли духови во Евангелијата е прилично забележителен, и се чини дека го покажува силното навлегување на персиската и грчка филозофија во обичната еврејска религиозна мисла. Необјаснивите причини за немост, слепост и лудило биле препиШувани на активностите на бесови и нечисти духови. Денес, би рекле дека овие непогодности можат да се препиШат на познати здравствени состојби, погодувајЌи ги и верниците и неверниците подеднакво. Забележи ги наредните Шест случаји каде Што опседнатоста од бес и лоШ дух е поистоветена со болест; а болест е поистоветена со опседнатост од бес и лоШ дух: Матеј 8:16 А кога се стемни, доведоа при Него мнозина бесни (даимонизоменоус), и Он со еден збор ги изгони духовите (та пнеумата) и ги излекува сите болни.  Матеј 9:32,33 Додека тие излегуваа, ете, доведоа при Него еден човек нем и бесен (даимонизоменон). По изгонувањето на бесот (тоу даимониоу)... народот се чудеШе. Матеј 10:1 И кога ги повика Своите дванаесет ученици, им даде власт (еџоусиан) над нечистите духови (пнеуматон акатхартон), да ги изгонуваат и да лекуваат секаква болест и секаква немоЌ.  Матеј 12:22 ТогаШ доведоа при Него еден бесен (даимонизоменон), кој беШе слеп и нем; и го излекува. Матеј 17:15,18 Господи, смилувај се на мојот син, заШто при нов месец го фаЌа бес (селениазетаи -од селене; месец, удар  (луд)) и се мачи...  И му нареди Исус на бесот (то даимонион) и тој излезе од момчето. Денес ние не би рекле дека заболениот син бил стварно удрен од месецот; туку умоболен -тоа е израз исто како Што и бесот е израз. Лука 7:21 Во тој час Он исцели мнозина од болести, и од рани, и од зли духови (пнеуматон понерон). Дела, Коринтјани и Откровение ВсусШност не е за изненадување дека има 94 алузии на демони и нечисти духови во Евангелијата, бидејЌи Исус и Неговите непосредни ученици, беа во чудотворна мисија на исцелување и, некои заболувања, беа поистоветувани со демонска опседнатост; но во Делата, каде Што налогот на Петар беШе првенствено да го проповеда Евангелието, за Царството Божјо, и името на Исус Христос, има многу помалку истакнување на исцелувања и нивната поврзаност со истерување бесови. Забележи ги наредниве пасуси: Дела 5:16 А доаЃаа во Ерусалим и многумина од околните градови, донесувајЌи болни, мачени од нечисти духови (пнеуматон акатхартон), и сите се исцелуваа. Повторно, болеста е поврзана со нечисти духови, суеверните Евреи веруваа дека тоа е причината. Дела 16:16 Во оние дни... не сретна една слугинка, која имаШе гледачки дух (пнеума пѕтхона), и на господарите свои им донесуваШе големи приходи, вражајЌи (мантеуомене). Во грчка легенда, тоа беШе змијата питон, која го чуваШе пророчиШтето во Делфи. Во овој стих има прескокнување од еврејска во грчка митологија, кое исто го има во трите скриени референци покасно во Делата, каде Што е употребено даимонион: Дела 17:18 А некои епикурејски... филозофи... велеа: што сака да каже овој празнословец?, а други: Се гледа, тој проповеда туЃи божества (зенон даимонион -туЃи демони), заШто (Павле) им благовестеШе за Исуса и за воскресението. Даимонион се тука грчки полубогови кои беа поШтовани од атињаните. Дела 17:22 ТогаШ Павле застана среде ареопагот и рече: ЛуЃе атињани, по се гледам дека сте побожни (деисидаимонестероус -од деидо, поШтовање; даимон, полубог). Во грчката митологија, полубоговите беа подредени суШтества на супериорните богови, каков Што беШе Зевс. Тие наводно беа бесмртните дуШи на починатите, кои дејствуваа како посредници помеЃу боговите и луЃето. Дела 19:12 така Што донесуваа и полагаа крпи и убруси врз болните од неговата (Павлова) испотена снага, и болестите ги напуШтаа, злите духови (пнеумата та понера) излегуваа од нив. Повторно, болеста е препиШувана на злите духови, во кои суеверните Грци веруваа. Дела 25:19 туку (тие) против него имаа некакви препирки по праШањето за нивното суеверје (деисидаимониас -поШтовање на полубогови) и за некој си Исус, Кој умрел и за Кого Павле вели дека е жив. За Исус се алудира како за бог, кој Павле го поШтовал, како Што Грците ги поШтовале своите божества, макар Што нивните верувања беа измама. 1Коринтјани 10:20 Но она Што го принесуваат незнабожците како жртва, го принесуваат на бесови (даимониоис), а не на Бога; јас, пак, не сакам да бидете во заедница со бесовите (тон даимонион).  Тоа провоцира ревнување кај Господа (стих 22), бидејЌи обожавањето идоли, со нивните прислужни пагански божества, требаШе да се одбегнува од верниците. Откровение 9:20 та да не се поклонуваат ни на Ѓаволи (та даимониа) ни на идоли златни и сребрени, бакарни... кои не можат ниту да гледаат, ниту да слуШаат, ниту, пак, да одат. Ова не се однесува само на идоли, но исто и на демони, кои исто така не можат да гледаат, слуШаат или одат, бидејЌи тие во суШтина не постојат! ЗаврШна забелеШка. Влијанието на апстрактните грчки филозофски концепти кај преобратените Ефесјани се гледа во наредниве стихови: Ефесјани 6:12,13 оти наШата борба не е против крвта и плотта (хаима каи сарка), туку против началствата (арцхас, управници), против властите (еџоусиас), против светските управители (тоус космократорас) на темнината од овој век, против поднебесните духови на злобата (та пнеуматика тес понериас ен тоис епоураниоис духовните зли мноШтва во поднебјето). Поради тоа примете го сето оружје Божјо (тен паноплиан тоу тхеоу), за да можете да се браните во лоШ ден (те хемера те понера), та, откако ке победите, да се одржите.  Космократор беШе титула на римскиот император, која значи господар или владетел на светот и современата грчка мисла беШе, дека управниците и властите беа управувани од демонски сили на злото. Апостолот Павле изјавува дека лоШите сплетки на императорот и на оние на високи места можат да се совладаат, со целосната Божја опрема, која е опиШана во наредните стихови како: појас на вистина, оклоп на правда, сандали на мирот, Штитот на вера, Шлемот на спасението и мечот на Духот. Првите пет делови на римската воена опрема беа за одбрана, и последниот дел за напад. Духовните сили на злото треба да се совладаат, не само со одбрана туку и со напад. Божјите непријатели треба да се поразат со динамичната сила на Писмото, т.е. со проповедање на Евангелието, во секоја прилика, на оние кои се на власт. ЛоШиот ден е денот на проба и испит, предизвик на Христијанските верници во секое доба. Збир ѓаволот Ако постоело такво суШтество како паднат ангел наречено Ѓавол, мора да се постави праШање, смртно ли е или бесмртно? Ако одговорот е смртно, тогаШ тоа не е способно да искуШува истовремено на милиони луЃе по светот; но ако одговорот е бесмртно, тогаШ таквото суШтество никогаШ не може да биде униШтено бидејЌи ангелите не можат да умрат: Лука 20:35,36 но оние, Што Ќе се удостојат да го добијат оној свет и воскресението од мртвите, ниту Ќе се женат, ниту Ќе се мажат, и да умрат веЌе не можат, оти се еднакви со ангелите и, бидејЌи се синови на воскресението, тие се синови Божји.  Понатаму, ако ангелите можеле да греШат во минатото, Што би ги спречило да греШат во иднина? Идејата е неодржива, поШто ангелската природа, означува божествена природа, со своите квалитети на безгреШност и соврШеност. Концептот за натприроден Ѓавол, кој по природа е бесмртен е неверојатен, бидејЌи сето зло во светот, од било кој вид, конечно ке биде отстрането: 1Кор. 15:25,26 БидејЌи Он треба да царува додека не ги стави под нозете Свои сите непријатели. А најпоследниот враг (есцхатос ецхтхрос) за униШтување (катаргеитаи) е смртта. Забележи, дека смртта тука е персонифицирана како непријател. ѓаволот е фигура симболична на сиот збир на сето зло кое го има во светот. Се вели, дека ако си во потрага по Ѓаволот, не треба да гледаме подалеку од своето огледало; бидејЌи во одразот го имаме природниот човек, склон на искуШенија -желбите на телото, желбите на очите и гордоста на животот. Тоа е Ѓаволот, кого со Христова помоШ треба да го победиме. Крајна поента. Кога верниците, оние кои се одговорни на Бога, Ќе застанат пред Судот Христов на Неговото враЌање, признатиот Ѓавол нема да биде можно да се обвинува за било какви морални мани. Христијанинот лично Ќе одговара пред Бога за тоа како тој/таа го живеел својот живот: Матеј 12:36 И ви велам, дека за секој лоШ збор (рхема аргон), Што Ќе го изговорат луЃето, Ќе одговараат на судниот ден.  Демони Идејата дека постојат суШтества како демони, т.е. вонтелесни и бесмртни духови, кои го мачат човеШтвото, потекна од паганското суеверие; постоењето полубогови поврзано со идолопоклонство и правењето фигури, е дел од грчката митологија. Настанот во Евангелијата за гадаринските свињи, е случај на насилен Шизофреничар, кој страдал од поделена личност, наречен Легион... оти сме многу (Марко 5:9). Исус разговарал со заболениот на јазик кој тој, и присутните, можеле да го разберат: Дух нечисти, излези од човекот! (в. 8) На Негова заповед, духовите беа пратени во свињите, кои се втурнаа в море, и се издавија (епнигонто) (стих 13). После давењето на свињите, кои за Евреите беа нечисти животни, нечистите духови истотака, се издавија. Доколку тие биле бесмртни духови тоа Ќе беШе невозможно, но се согласува со сликата на приказната и потврдува дека таквите духови се измама. Д-р Вернон Фоњлер, коментирајЌи врз ова сценарио, прави научен преглед: Под Мојсеевиот Закон, свињите беа класирани за нечисти животни. Можна причина за тоа е дека прасињата можат да пренесат некои паразити на луЃето. Добро познат пример произлегува од употребата на сирово или делумно зготвено свињско заразено со меурен црв од видот свињска пантличара наречен осипнато свињско. што резултира во развивање на пантличара во човековото црево. Далеку посериозно, со нехигиена, луЃето можат сами и меЃусебно да се заразат директно со агенсот кој иначе ги напаЃа свињите, каде Што проголтаните ембриони се вгнездуваат во разни ткива понекогаШ дури окото или мозокот. Сериозната последователна состојба можеби била причината за лудилото кај овој човек .  НикогаШ повеЌе човекот нема да запаЃа во лудачки гнев, бидејЌи е допрен од силата на Господ Исус Христос, кој го излекува и оздраве. Така, беШе најден како седи облечен, и со здрав ум (стих 15). Конечно, кои се демоните со кои верниците Христијани треба да се борат во овие порасветлени времиња? НиШката се наоЃа во Книгата Изреки, која идентификува седум демони: Изреки 6:16-19 Еве Шест работи, кои Господ ги мрази -дури седум, Што му се одвратни на дуШата Негова: очи горделиви, јазик лажлив и раце, Што пролеваат невина крв, срце кое крои лоШи планови, нозе, кои брзо трчаат кон зло, лажен сведок, кој измислува лаги, и оној, Што сее раздор меЃу браЌа. Ние се молиме оти Господ Исус Христос Ќе ни помогне да истераме, било кои од овие одредени демони, кои можеби не мачат, и да ни ја всади желбата и силата да победиме. Билл Дависон Септември 1997. КОДА * Библијата има делови пиШувани во многу таен и симболичен јазик. * Сатаната (еден противник) е во некои случаи воспитен ангел Господов, или тек, човечко битие; додека Ѓаволот (клеветникот) е олицетворение на зло, или во некои случаи внатреШниот непријател. * Референците за демони и злодуси, најсоодветно го опиШуваат проблемот на потеклото на болеста, пред појавата на медицината како наука. * Бог, давајЌи му на човекот слободна волја, и право да избира меЃу добро и зло, немал никаква потреба да доделува понатамоШна сила на зло до некаков наводен паднат ангел. * Ако постоело такво суШтество, одговорно за човековиот пад од милоста, кој е одговорен за неговиот престап? и уШте колку тек посилен морал да биде искуШувачот, кој направил да падне ангел Божји! Целата замисла за бунтовни ангели е апокрифна, не биб.лиска. * Не плаШи се од традиционалниот Ѓавол, тој не постои! * Бог Ќе ни помогне да го победиме искуШението и наШата склоност кон грев, низ молитва, со постојана примена на читање Библија, и како Што изјавува апостол Павле во Римјани 8:26 Исто така и Духот (то пнеума) не поткрепува во наШите немоЌи. Господ Исус Христос Ќе ни помогне да ги совладаме наШите слабости и ке не избави, ако веруваме во Него. Додаток Три библиски пасуси се наведуваат, од обичните Христијани, во обид да се докаже дека сатаната, е зол бунтовен ангел, кој бил истеран од небесата. Исаија 14:12 Како падна ти од небото, Денице (хеѕлел), сине на зората! Се разби од земјата ти, кој ги угнетуваШе народите. Графичката фразеологија го опиШува метеорскиот пад, од врвот на својата моЌ, на вавилонскиот цар. Неговото небесно владеење заврШи. Тука исто има и една прикриена референца за божицата ИШтар која беШе позната како Деница, и идентификувана со сјајната планета Венера која се појавува на небото пред изгрејсонце. Јероме беШе тој кој ја преведе еврејската Деница со Луцифер во латинскиот Вулгат, веројатно да се совпадне со неговото верување во суШтествен Ѓавол. Тврдењето, меЃутоа, дека Луцифер е иначе името на злиот ангел наречен Сатана библиски не е исправно. Фигуративниот јазик на целото поглавје Исаија 14, се однесува за успонот и падот на вавилонскиот цар, и неговата империја: Иса. 14:4 ти Ќе запееШ победничка песна против вавилонскиот цар и Ќе речеШ: како исчезна мачителот и прекина тиранијата! Царот беШе еден арогантен и амбициозен владар, кој не признаваШе дека Бог му дозволи да успее во слава и политичка моЌ: Иса. 14:13-14 А во срцето свое си велеШе: ќе се искачам на небото, Ќе го издигнам престолот свој погоре од Божјите ѕвезди... Ќе бидам сличен на СевиШниот. Неговата гордост ја донесе Божјата осуда врз неговата династија, и светската историја бележи дека неговата дотогаШ победоносна армија беШесрамно поразена, а тој самиот беШе убиен на бојното поле. Дека пророкот Исаија говори за човек е прилично јасно: Иса. 14:16 Оние Што Ќе те видат, Ќе се загледаат во тебе, Ќе си речат за тебе: тоа ли е човекот, Што земјата ја разниШуваШе и царства потресуваШе? Језекиил 28:13-15 Ти беШе во Едем, во Божјата градина; твоите облеки беа украсени со секакви скапоцени камења... Ти беШе помазан (мимсхах, основен корен масхах сродно на масхиах месија) херувим (керуб) за да осенува, и Јас те поставив за тоа; ти беШе (на) светата Божја гора... Ти беШе соврШен (тамиѕм) во патиШтата свои, од денот кога беШе создаден, се додека не се најде во тебе беззаконие. Ова е типична еврејска хипербола која прикладно се однесува за возвиШената позиција на тирскиот цар, чиј достоинствен статус му беШе дозволен од Господот Бог на Израел. Царот на тирската династија, се простираШе преку Средниот исток вклучувајЌи ја најверојатно и територијата на Едем. Поистоветен е со херувим, бидејЌи херувимите излеани во злато во шаторот и во Храмот на Соломон беа со раШирени крила врз Ковчегот со Заповедите, симболизирајЌи заШтита. Господ Бог го воздигна на власт како месијански заШтитник на Израел, но тој покажа презир за Божјиот народ, со својата лакомост за придобивка на нивна сметка. Ти беШе соврШен: дотука, бил без мани во своето однесување и однос кон Израел, но тој, како и царот на Вавилон, станал арогантен и безбожен во својата работа. Неговите богатства го исполниле со самољубие, така и тој, Ќе биде казнет и униШтен од Бога. Језекиил 28:2, 16 Сине човечки (Језекиил), кажи му на началникот на Тир -вака вели Господ Бог: затоа Што го издигна срцето свое и велиШ: Јас сум бог, седам на божји стол, во срцето на морињата, и бидејЌи човек си, а не бог... и Јас те соборив како нечист од Божјата гора, те истерав тебе, херувиме, Што осенуваШе, среде огнени камења. Јасно, ова не се однесува на бесмртен бунтовен ангел, туку се однесува на тирскиот цар, смртник! Откровение 12:7-9 И настана војна на небото: Михаил и неговите ангели војуваа против змевот, а змевот и неговите ангели војуваа против нив: но не устојаа, и за нив веЌе не се најде место на небото. И беШе исфрлен големиот змев -старата змија, наречена Ѓавол и сатана, која ја мами целата вселена, беШе соборен на земјата, и заедно со него и ангелите негови беа исфрлени. Змеј е митско суШтество, значи, зоШто се појавува во Светото Писмо? Стилот на Книгата Откровение е таков, форми, облици, фигури, симболи, слики и визии, и јазикот има сличности со оној кој го има во апокрифната литература, со кој читателите од првиот век беа блиски. Книгата на Енох зборува за наводен бунт на небото. Тука во загонетен јазик, има визија за војна помеЃу доброто и злото, доброто е олицетворно во Михаил а злото е олицетворено во змеј, иначе познат како змија, Ѓавол и сатана -сиот збир на моЌта на гревот, Што Ќе биде соборен на земјата, т.е. униШтен. Колоритниот настан се случува, не буквално на небесата, каде Што е Божјиот престол, туку во политичките неба, како Што се потврдува во пораните стихови на поглавјето: Откр 12:3-4 Потоа се јави друг знак на небото. Ете, голем црвен змев со седум глави и десет рогови, а на главите негови седум круни; опаШката негова повлече една третина од небеските ѕвезди и ги фрли на земјата. Очигледно дека пасусот е фигуративен, и големиот црвен змев е Шифра, за прогонувачката римска сила слично како и со описот за грозниот и страШен четврти ѕвер во Даниил, со десет рогови, Што само по себе, беШе симбол на римското царство. Откр. 12:1 И голем знак се покажа на небото: жена, облечена во сонце; под нозете нејзини беШе месечината, а на главата нејзина -венец од дванаесет ѕвезди. Очигледно, жената и дванаесетте ѕвезди се симболични, и се идентификувани како народот и дванаесетте племиња израелски. Целата Книга Откровение (апокалѕпсис), пиШувана во 96 н.е., се однесува за иднината, и зборува за успоните и преносот на светските управни системи, кои Ќе заврШат со Христовото враЌање, и Ќе го воспостави Царството Божјо на земјата. Конечно, цитати од библиски писатели, од неканонско потекло, како Што се Апокрифните писанија (од кои има некои 34 книги), не ја намалуваат вдахновеноста на Писмото. Примателите на Книгата Откровение би знаеле, дека референцата за паганскиот змеј, беШе алузија за римската власт, управувана од императорот Домицијан. Апостолот Јован кој го пиШуваШе Откровението, не би го спомнал Рим по име, бидејЌи тоа можеШе да доведе до прогон на членовите од седумтте цркви, до кои се однесуваШе Книгата Откровение.